System ubezpieczenia zdrowotnego w Niemczech nie ma swojego odpowiednika w Europie. Jego specyfika to przede wszystkim powszechny obowiązek ubezpieczenia oraz podział na ubezpieczenie państwowe i prywatne. W rezultacie każda osoba zameldowana w Niemczech musi być ubezpieczona albo państwowo albo prywatnie. W przeciwieństwie do innym krajów, w których ubezpieczenie prywatne jest ubepieczeniem dodatkowym, uzupełniającym do najczęściej obowiązkowego ubezpieczenia państwowego.
Osoby obowiązkowo ubezpieczone państwowo określa ustawa Sozialgesetzbuch V, § 5 Abs. 1. Należą do nich między innymi osoby zatrudnione, studenci, bezrobotni z prawem do zasiłku. Ponadto osoby, które dnia 01.04.2008 nie miały ochrony ubezpieczniowej, a ostatnim razem ubezpieczone państwowo lub osoby, które do tego czasu nie były ubezpieczone w ogóle. Osoby nieobjęte obowiązkiem ubezpieczenia państwowego mają obowiązek ubezpieczenia prywatnego, ewentualnie mają możliwość wyboru. Do tej grupy należą przede wszystkim osoby prowadzące działalność gospodarczą.
Wyżej wspomniana możliwość wyboru ubezpieczenia wiąże się z możliwością tzw. dobrowolnego ubezpieczenia państwowego. Jest to szczególnie interesujące dla obywateli polskich, prowadzących działalność gospodarczą w Niemczech, którzy generalnie przynależą do systemu ubezpieczenia prywatnego. Możliwość ta istnieje dla osób, które spełniają następujące warunki:
- w ostatnich 5 latach były min. 2 lata ubezpieczone państwowo (w Narodowym Funduszu Zdrowia) lub bezpośrednio przed wystąpieniem z obowiązku ubezpieczenia państowego min. 12 miesięcy nieprzerwanie były ubezpieczone państwowo (w NFZ)
- złożyły wniosek na dobrowolne ubezpieczenie państwowe w Niemczech w terminie do 3 miesięcy od daty wystąpienia z ubezpieczenia państwowego (w NFZ)
Odpowiedź na pytanie, które z ubezpieczeń jest lepsze, nigdy nie będzie jednoznaczne. Biorąc pod uwagę zakres i jakość świadczeń lekarskich niewątpliwie lepszym wyborem będzie ubezpieczenie prywatne. Do największych zalet ubezpieczenia państwowego należy z kolei możliwość ubepzieczenia rodzinnego, co w określonych przypadkach jest rozwiązaniem znacznie tańszym niż ubezpieczenie prywatne, zwłaszcza dla rodzin wielodzietnych. Poza tym ubezpieczenie państwowe często bedzie lepszym lub jedynym rozwiązaniem dla osób, które nie chce przyjąć żadna ubezpieczalnia prywatna ze względu na stan zdrowia.
| Ubezpieczenie państwowe (gesetzlich) | Ubezpieczenie prywatne (privat) |
|---|---|
| Zakres świadczeń uregulowany ustawowo, taki sam we wszystkich kasach chorych | Indywidualny zakres ubezpieczenia |
| Wysokość składki zależy od wysokości dochodów | Wysokość składki zależy od wieku, płci, stanu zdrowia, zakresu ubezpieczenia oraz wkładu własnego |
| Jednolita ochrona ubezpieczeniowa | Indywidualna ochrona ubezpieczeniowa |
| Rozliczenie bezgotówkowe kosztów leczenia | Refundacja kosztów leczenia |
| Składka ubezpieczeniowa niezależna od ryzyka ubezpieczeniowego | Składka ubezpieczeniowa zależna od ryzyka ubezpieczeniowego |
| Możliwość ubezpieczenia rodzinnego | Osobne umowy dla każdego członka rodziny |
| Przyjęcie bez badań lekarskich | Przyjęcie najczęściej z badaniami lekarskimi |
Do zalet ubezpieczenia prywatnego w porównaniu z ubezpieczeniem państwowym należą:
- dowolny wybór lekarzy i szpitali (również klinik specjalistycznych)
- status pacjenta prywatnego
- możliwość zakwaterowania w szpitalu w pokoju 1- lub 2-osobowym oraz leczenie przez lekarza ordynatora (w zależności od taryfy)
- pokrycie kosztów leczenia przez lekarzy niedyplowowanych, specjalistów od naturalnych metod leczenia (w zależności od taryfy)
- zwrot składek w przypadku niekorzystania ze świadczeń lekarskich (w zależności od taryfy, nawet do 6 składek za rok niekorzystania ze świadczeń)
- możliwość ubezpieczenia chorobowego do wysokości 100% dochodów netto
- ochrona ubezpieczeniowa na całym świecie (w zależności od taryfy)
- gwarancja świadczeń na cały okres trwania umowy
- pokrycie kosztów transportu z zagranicy (w zależności od taryfy)
- znacznie szerszy zakres świadczeń stomatologicznych
